"...Doświadczenia religijnego nie da się nabyć decyzją i wysiłkiem samej woli."

"...Doświadczenia religijnego nie da się nabyć decyzją i wysiłkiem samej woli. Ponieważ wola, sama w sobie, - jest mocna, lecz ślepa; jest określająca, lecz dowolna; jest skupiająca, lecz nie kochająca; jest wytrwała, lecz nierozumna. Ona jest zdolna trzymać i prowadzić, lecz nie wie, dokąd, oraz w imię czego (...)

Doświadczenie religijne jest doświadczeniem osobistym, duchowym, swobodnym - doświadczeniem ducha-i-serca-i-kontemplacji-i-sumienia naraz. Takie doświadczenie jest darem łaski Bożej, jest ono zapowiedziane mi przez Ewangelię, takie powinno być przeze mnie w całości przyjęte. Właśnie, stając się sługą takiego doświadczenia, moja wola spełni swoje prawdziwe powołanie.

Ponieważ wola bez ducha - jest straszną, grzeszną i bezbożną;
wola bez serca - samowolną i nieczułą;
wola bez sumienia - wykrętną i cyniczną;
wola bez kontemplacji - ślepą i druzgocącą;
wola bez rozumu - ciemną i chciwą.
A doświadczenie "religijne", które byłoby owocem pustej woli - jest zgubnym doświadczeniem.

Doświadczenie duchowe potrzebuje stałego oczyszczenia duszy i wielu wysiłków twórczych. Ono potrzebuje od człowieka miłości, woli, duchowego "gustu", charakteru, opanowania i ćwiczenia.

Swoboda duchowego widzenia oraz moc duchowego sądu nie przychodzą za darmo; człowiek, który jest ich pozbawiony, nie szukający ich lub, tym bardziej, ich nie świadomy, jest skazany na niekończące się błądzenie oraz, być może, nawet na klęskę całego życia."

Iwan Iljin „Asiomaty doświadczenia religijnego” (1919-1953) t. I, rozd. 5 „O przyjeciu sercem”, fragment.
Иван Ильин «Аксиомы религиозного опыта» (1919-1953) т.1, гл. 5 «О принятии сердцем»